Servische Orthodox kerk 800 jaar autocephaal
Servische Orthodox kerk 800 jaar autocephaal
Dit jaar wordt het 800-jarig bestaan gevierd van de Servisch-Orthodoxe Kerk.
Op zondag 26 januari is er na afloop van de Slawa ter ere van de H. Sava een lezing gehouden door diaken Nebosja Mastilovic in onze kerk. Vader Nebosja is diaken in de Servische kerk in Rotterdam.
Het 800-jarig bestaan van de autocephalie verwijst naar een eigen kerkelijk bestuur met een eigen hoofd (cephalus is latijn voor hoofd). De orthodoxe kerken kennen allemaal een eigen hoofd. Er is geen paus of centrale patriarch die boven de anderen staat, elke orthodoxe kerk heeft zijn eigen kerkelijk bestuur.
In 1219 is aan de orthodoxe kerk in Servië de autocephale status verleend. Drie personen zijn belangrijk geweest bij dit verwerven van deze zelfstandigheid te weten: de heilige Sava van Servië, De heilige Simeon de Myronvloeiende en de heilige Nemanjic de Eerst getroonde. In die tijd was er nog geen centrale staat, maar verschillende Servische landen, deze golden als een grensgebied tussen het Westen en het Byzantijnse rijk. Stefan Nemanja verenigde in 1190 deze landen en dit nieuwe rijk wordt erkend door het Byzantijnse rijk. In 1196 treedt Stefan Nemanja af en wordt later monnik met de naam Simeon in het klooster Studenica in Servië. Zijn zoon Rastko is eerder al naar het Russische Panteleimonklooster op de berg Athos gegaan en wordt monnik met de naam Sava. In 1198 wordt het Chilandarklooster op de heilige Athosberg herbouwd door Simeon en Sava.
De westerse kruisvaarders samen met de Venetianen veroveren Constantinopel in 1204. Er wordt een Latijns keizerrijk gevestigd met een Latijnse keizer en patriarch. Daarnaast ontstaan er twee rivaliserende Griekse staten: Nicea en Epirus. Nicea wordt de zetel van de verdreven orthodoxe patriarch van Constantinopel en de Byzantijnse keizer Theodoros Lascaris.
In het typikon, de kloosterregel, van Studenica is bepaald dat het klooster onafhankelijk is van wereldse machten en het aartsbisdom van Ohrid. Het klooster van Chilandar had ook een degelijke autonome status. In 1208 wordt een begin gemaakt met de bouw van het klooster van Zica. Deze drie kloosters zijn bepalend geweest voor de autocephale kerk van Servië.
Het koninkrijk Servië wordt erkend door zowel het Byzantijnse rijk als door de Latijnse wereld in 1217. Sava vraagt nu om een onafhankelijke Servische kerk aan de patriarch van Nicea. Deze autocephale status wordt in 1219 verleend door patriarch Manuel Sarantenos van Nicea met goedkeuring van de Byzantijnse keizer Theodoros I Lascaris.
In Nederland zin er Servische orthodoxe parochies in Emmer-Compascuum, Rotterdam, Zaandam, Breda, Nijmegen, Ede, Eindhoven en Vlissingen. De parochies vallen onder aartsbisschop Luka die aan het hoofd staat van het West-Europese Bisdom met als zetel Parijs. Het St. Eliasklooster in St Hubert bij Mill valt tevens onder de Servische kerk.