Interieur Kerk
Aan de voorgevel van de Russische Orthodoxe kerk aan de Ganzevoortsingel 2 is nog goed de vroegere bestemming als pakhuis zichtbaar. Dit voormalig pindapakhuis dateert uit 1896 en is sinds 1988 het Godshuis voor de Russische Orthodoxe parochie van de Heilige Transfiguratie te Groningen. Aan de voorgevel zijn drie mozaïeken , afkomstig uit Moskou, aangebracht. Rechts een mozaïek van Christus, links van de Moeder Gods en in het midden boven de ingang onder het afdak een kruismozaïek geflankeerd door twee duiven en de Griekse letters A en O, als teken dat Christus het begin is en het einde. Boven de ingang is een Russisch-Orthodox kruis geplaatst.
Een orthodoxe kerk bestaat meestal uit drie gedeelten, verwijzend naar de driedeling in de Joodse tempel; het getal drie verwijst bovendien naar de Heilige Drie-eenheid:
1 - voorkerk of narthex 2 - schip. 3 – altaarruimte.
In de voorkerk - de ruimte waar men de kerk binnenkomt - zijn fresco's van heiligen uit het Oude Testament, zoals profeten en koningen.Tevens is er halverwege de muur een tekst uit het intredegebed aangebracht in het Kerkslavisch, Nederlands, Grieks, Roemeens en het Georgisch. Aan de muur hangen ook tekstborden met het Onze Vader in het Armeens en Aramees (de oude liturgische taal van de Syrisch-orthodoxen). Boven de toegangspoort tot het schip is een fresco met een afbeelding van de Niet-Door-Handen-Gemaakte-Icoon-van-Christus, met aan de linkerkant het Griekse Christusmonogram IC XP, NI KA. Dit betekent: Jezus Christus Overwint. Aan de rechterkant is een afbeelding van de vijf broden en de twee vissen van de wonderbare broodvermenigvuldiging. In deze ruimte koopt men kaarsen en schrijft men de diptieken (= de lijst met namen van dierbaren voor wiens gezondheid of zielenrust men laat bidden).
Het schip van de kerk is de plaats waar de gelovigen veelal staan tijdens de eredienst. Er zijn wel enkele banken om te zitten tijdens de preek, de lezing van de psalmen of wanneer men niet zo lang kan staan. In het midden bevindt zich een analoi of iconenlessenaar met de icoon van de kerk, de Transfiguratie-icoon. Een icoon is een religieuze afbeelding van Christus, de Moeder Gods, heiligen of Feesten die ons een venster bieden op de spirituele werkelijkheid en ons helpt om ons te concentreren in het gebed tot God. Rechts vooraan bevindt zich nog een analoi met de Christusicoon en links vooraan een icoon van de Moeder Gods. Deze drie iconen worden bij binnenkomst door de gelovigen vereerd en daar brandt men kaarsen bij voor de levenden.
Recht voor ons zien we de ikonostasis, de afscheidingswand met iconen tussen de altaarruimte en het schip van de kerk). Rechts op de ikonostasis is een icoon van Christus, die zowel de Zoon van God is als tegelijkertijd mens, geboren uit de Moeder Gods te Bethlehem. Christus maakt deel uit van de drie-ene God: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, die we als God aanbidden.
Links op de ikonostasis is de icoon van de Moeder Gods. Sinds de vierde eeuw draagt Maria de eretitel Theotokos of Moeder Gods. Zij is van alle mensen de meest heilige, omdat uit haar de Mensenzoon geboren is, Jezus Christus. Daarom staat Maria op een Moedergodsicoon nooit alleen, maar altijd samen met het Christuskind afgebeeld, omdat haar verering verbonden is met het heilsfeit van de geboorte van Christus. Voor haar is er geen aanbidding zoals voor de drie-ene God, maar slechts een verering als de meest heilige mens. Deze Moedergodsicoon is van het "Hodigitria"-type, de Wegwijzende: Maria wijst met haar hand naar Christus, de Weg, de Waarheid en het Leven.
In het midden van de Ikonostasis bevinden zich de Koninklijke Deuren, de deuren die ons blik gunnen in het paradijs. Op deze deuren is een afbeelding van de Aankondiging van de Blijde Boodschap van de aartsengel Gabriël aan Maria dat uit haar het Christuskind zal worden geboren. Daaronder ziet u de iconen van de vier evangelisten die deze Blijde Boodschap verkondigden; sindsdien is het evangelie door hun opvolgers verder over de hele wereld verspreid.
Boven de Koninklijke Deuren is een Russisch kruis aangebracht. De onderste schuine dwarsbalk wijst naar linksboven. Het verwijst naar de passage uit het evangelie, dat naast Christus een rover aan Zijn rechterkant ook aan een kruis hing en vroeg : "Wanneer Gij in uw koninkrijk gekomen zijt, gedenk mij, o Heer." Waarop Christus hem antwoordde: "Vandaag nog zult gij met Mij in het Paradijs zijn." Dit betekent dat elk mens de vrije keuze heeft om voor zijn heil te kiezen, dus geen predestinatie of voorbeschikking. Het is een kiezen voor de verlossing.
Boven de ikonostasis bevindt zich de icoon van het Laatste Avondmaal, de instelling van de Eucharistie. Elke zondag wordt in de Goddelijke Liturgie dit heilsfeit opnieuw tegenwoordig gesteld. Deze icoon wordt geflankeerd door de 12 Feesticonen.
Links van de ikonostasis is ook een grote Moedergodsicoon, de Hodigitria van Groningen, geschonken naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van onze kerk. Deze is geschilderd in de traditie door een leerling van de Russische iconenschilder Leonid Ouspensky.
Aan de rechtermuur in de kerk hangen weer de 12 Feesticonen met de belangrijkste momenten uit het leven van Christus en de Moeder Gods. Op het Feest zelf wordt de icoon op de analoi in het midden van de kerk geplaatst ter verering. In de volgorde van het Kerkelijk jaar (dat begint op 1 september) zijn dit (van links naar rechts):
8 september : Geboorte van de Moeder Gods
14 september : Kruisverheffing
21 november : Tempelgang van de Moeder Gods
25 december : Geboorte van Christus
6 januari : Doop van Christus in de Jordaan ( Theophanie )
2 februari : Ontmoeting
25 maart : Aankondiging
Palmzondag (1 week vóór Pasen)
Hemelvaart (40 dagen na Pasen)
Pinksteren (50 dagen na Pasen)
6 augustus : Transfiguratie ( parochiefeest )
15 augustus : Ontslapen van de Moeder Gods.
De icoon van Pasen bevindt zich aan de rechtermuur boven de 12 feesticonen. Het is het feest der feesten, het staat boven alle andere feesten. Er is verlossing door Chrisus' opstanding. Christus wordt afgebeeld wAnnaer hij afdaalt in de hades om Adam en Eva te verlossen.
In het midden aan de rechtermuur is een grote Kruisigingsicoon, afkomstig uit Georgië. Daarvóór staat de Panichide-tafel , de plaats waar de gedachtenisdienst voor de overledenen wordt gehouden. Tijdens deze dienst wordt door de priester wierook gebruikt en hebben de mensen kaarsen in de handen.
Achter de ikonostasis op de solea (= een verhoging voor de ikonostasis) bevindt zich de Altaarruimte , de meest heilige plaats in de kerk, te vergelijken met het Heilige der Heiligen in de Joodse tempel. Hier wordt de Heilige Eucharistie voltrokken, het opnieuw tegenwoordigstellen van het Laatste Avondmaal door een gewijde priester (en eventueel een diaken) aan het altaar. Op het altaar bevindt zich het altaarevangelie, een antimension (= een doek met een afbeelding van Christus in het graf); verder een zevenarmige kandelaar met daarvóór het Artoforion (= een tempeltje, als de plaats waar de communie voor de zieken wordt bewaard ). Op het altaar ligt ook nog een zegenkruis, dat na afloop van de Liturgie gekust worden door de gelovigen bij de slotzegen op de ambon (= het gedeelte van de verhoging, vóór de koninklijke deuren). In de linkerhoek in de altaarruimte bevindt zich de proskomidie-tafel , de voorbereidingstafel waar de 5 offerbroden worden geprepareerd voor de eucharistie en de communie. Hier worden ook de namen gelezen voor de levenden en de doden.
De plaats achter het altaar heet de Verheven Troon ; daar hangt een icoon van de Heilige Drie-Eenheid. Deze wordt iconografisch voorgesteld door de drie boodschappers bij Abraham en Sara uit het Oude Testament. Rechts in de altaarruimte hangt de Epitaaf, de icoon van Christus in het graf. Deze icoon wordt op Goede Vrijdag plechtig uit het altaar gedragen en in processie over straat gevoerd en daarna op een sarcofaag in het midden van de kerk in een graf gelegd.
Klokslag twaalf uur in de paasnacht begint de paasprocessie op straat met de hymnen van de Opstanding van Christus.Het is het hoogtepunt waar naartoe geleefd is, na een Grote Vasten van 7 weken. Het is het belangrijkste feest van de Christenheid. Het is het hart van de orthodoxe mysteriedienst.
"Christus is opgestaan uit de doden, door zijn dood overwon Hij de dood en schonk weer leven aan hen in het graf."